Η Ελλάδα έχει ήδη διανύει πέντε συνεχόμενα χρόνια οικονομικής ύφεσης και επιδείνωσης της ευρύτερης οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας της, ενώ οι προοπτικές και για το τρέχον έτος, 2013, δεν είναι ευνοϊκές. Την ίδια στιγμή, καταγράφονται πολυάριθμες πρωτοβουλίες εταιρειών, ιδρυμάτων, συλλόγων, μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), εθελοντικών ομάδων και άτυπων δικτύων με σκοπό είτε την παροχή άμεσης κοινωνικής και υλικής βοήθειας είτε την παροχή ευρύτερης στήριξης για την ανάδειξη των προβλημάτων τους και την άσκηση πίεσης/ επιρροής στο πολιτικό σύστημα.
Φαίνεται να υπάρχει ένα νέο κύμα ανάδυσης της κοινωνίας πολιτών λόγω της κρίσης που προσθέτει νέο εμπειρικό υλικό για τη χαρτογράφηση του τομέα μεταξύ κράτους και αγοράς, τη σχέση του με το κράτος και την αγορά, την ένταξή του στο ευρύτερο πλαίσιο οικονομικών και κοινωνικών μετασχηματισμών αλλά και τη συμβολή του στην πραγμάτωση της κοινωνικής ιδιότητας του πολίτη. Ποικίλες δομές και προγράμματα κοινωνικής αλληλεγγύης λειτουργούν (πχ. κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία, κοινωνικά φαρμακεία, κοινωνικά φροντιστήρια) μέσα από τυπικούς και άτυπους εθελοντικούς σχηματισμούς.
Στο παρόν κείμενο εργασίας επιχειρείται μια πρώτη προσπάθεια να αναδειχθούν βασικά ερωτήματα για την εμπειρική και θεωρητική όψη των νέων φαινομένων, εστιάζοντας στην ποσοτική και ποιοτική προσέγγιση του προνοιακού εθελοντισμού και τις επιπτώσεις στην κοινωνική ιδιότητα του πολίτη και την παροχή κοινωνικής προστασίας με όρους επάρκειας, ισότητας, συνέχειας και συμμετοχής. Οι αποτυχίες του κράτους και της αγοράς στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών δεν συνεπάγονται αυτοδίκαια ότι δεν αποτυγχάνει και ο εθελοντικός τομέας.