Ψαλιδόπουλος, Μ. (2014) “Ιστορία της Τράπεζας της Ελλάδος, 1928-2008: από Τράπεζα του Κράτους, Εγγυήτρια της Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας“, Τράπεζα της Ελλάδος, Κέντρο Πολιτισμού Έρευνας και Τεκμηρίωσης, Ιούνιος.
Πρόλογος του Διοικητή
Η Τράπεζα της Ελλάδος συμπληρώνει εφέτος 86 χρόνια λειτουργίας. Οι ομοιότητες και οι διαφορές ανάμεσα στο μακρινό 1928, όταν ιδρύθηκε η Τράπεζα, και στο σήμερα δεν είναι μόνο ενδιαφέρουσες, είναι και εξόχως διδακτικές. Το ίδιο ισχύει και για τις διαφορετικές πολιτικές με τις οποίες η Τράπεζα αντιμετώπισε άλλοτε τρέχοντα προβλήματα κι άλλοτε μείζονες κρίσεις και επαπειλούμενες καταστροφές στη διάρκεια των 80 χρόνων έως το 2008 που καλύπτει η παρούσα εξιστόρηση. Ένα από τα συμπεράσματα του ανά χείρας βιβλίου ίσως είναι —οι αναγνώστες θα το κρίνουν — ότι οι πολιτικές μπορεί να διέφεραν, αλλά διέπονταν όλες από μία σταθερά: την προσήλωση στην εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, μέσα από την εξασφάλιση και διασφάλιση της νομισματικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ως βασικών προϋποθέσεων για την προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης.
Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με τη δική της ιστορία και την οικονομική ιστορία της χώρας. Η τελευταία αναλυτική συμβολή όσον αφορά την ιστορία του ιδρύματος ανάγεται στο 1978, με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων (Τα Πρώτα Πενήντα Χρόνια της Τραπέζης της Ελλάδος, ένα συλλογικό έργο της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών). Την περίοδο που ακολούθησε υπήρξαν επιμέρους συμβολές. Κατά την εορταστική εκδήλωση για τα 75 χρόνια, το 2003, έγιναν εκτενείς αναφορές στην ιστορία της Τράπεζας (Επέτειος 75 χρόνων-Εορταστική εκδήλωση – 3 Νοεμβρίου 2003), το 2005 πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στη μνήμη του Ξενοφώντα Ζολώτα, όπου κατατέθηκαν σημαντικές μαρτυρίες παλαιών συνεργατών του (Ξενοφών Ζολώτας – Εκδήλωση μνήμης και τιμής – 25 Φεβρουαρίου 2005), το 2009 εκδόθηκε (με επιμέλεια της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών) ο τόμος Η Κρίση του 1929, η ελληνική οικονομία και οι Εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για τα έτη 1928-1940, το 2011 εκδόθηκε η μελέτη του Μιχάλη Ψαλιδόπουλου (συγγραφέα και της παρούσας Ιστορίας) Noμισματική Διαχείριση και Οικονομική Κρίση – Η πολιτική της Τράπεζας της Ελλάδος 1929-1941, το 2012 εκδόθηκε το έργο της Μαργαρίτας Δρίτσα Εμμανουήλ Ι. Τσουδερός 1882-1956: κεντρικός τραπεζίτης και πολιτικός, ενώ η Τράπεζα έχει ήδη αναθέσει τη συγγραφή της βιογραφίας του Κυριάκου Βαρβαρέσου. Εξάλλου, ταυτόχρονα με το παρόν βιβλίο, κυκλοφορεί και Το χρονικό της μεγάλης κρίσης: η Τράπεζα της Ελλάδος 2008-2013, συλλογικό έργο στελεχών του ιδρύματος.
Με την ιστορία της Τράπεζας της Ελλάδος την περίοδο 1928-2008 που τώρα δημοσιεύουμε, δεν επιδιώκεται να “ειπωθεί η τελευταία λέξη” για το θέμα. Ο σκοπός της είναι διαφορετικός – και σ’ αυτό ακριβώς έγκειται η χρησιμότητά της. Η παρούσα μελέτη αξιοποιεί για πρώτη φορά το διαθέσιμο στην Τράπεζα της Ελλάδος αρχειακό υλικό (αποφάσεις του Γενικού Συμβουλίου, αρχείο της Νομισματικής Επιτροπής, αρχεία παλαιών Διοικητών), σε συνδυασμό με τις ετήσιες Εκθέσεις του Διοικητή και με συνεντεύξεις με διατελέσαντες Διοικητές ή στελέχη της Τράπεζας, προκειμένου να συνθέσει μια κατά το δυνατόν πλήρη εξιστόρηση των γεγονότων, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα το μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον και τις αντιλήψεις για την οικονομική πολιτική και το ρόλο των κεντρικών τραπεζών. Η εξιστόρηση αυτή εντάσσεται στην ιστορία της ελληνικής οικονομίας και μπορεί να αποτελέσει στέρεη βάση για μονογραφίες οι οποίες στο μέλλον θα εμβαθύνουν σε επιμέρους ζητήματα.
Σχετικές αναρτήσεις:
- Τράπεζα της Ελλάδος (2014) «Το Χρονικό της Μεγάλης Κρίσης, Η Τράπεζα της Ελλάδος 2008-2013», Δημόσιες Παρεμβάσεις και Θεσμικές Δράσεις για τη Διαφύλαξη της Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και την Υπέρβαση της Κρίσης, Κέντρο Πολιτισμού Έρευνας και Τεκμηρίωσης, 11 Ιουνίου.
- Τράπεζα της Ελλάδος (2013) Νομισματική Πολιτική 2012-2013, Μάιος.
- Bain & Company (2013) “Έκθεση για την Τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο του Μνημονίου Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής“, Αθήνα.