Στην επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup στις 11 Μαΐου, παρέπεμψε την Παρασκευή ο επικεφαλής του Συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, Γερούν Ντάισελμπλουμ για μια εκ νέου απόπειρα επίτευξης συμφωνίας για την Ελλάδα.
Το άτυπο Eurogroup στη Ρίγα της Λετονίας εκτυλίχθηκε σε εξαιρετικά οξυμένους τόνους, εξαιτίας της καθυστέρησης στις διαπραγματεύσεις, ενώ καλλιεργήθηκε και κλίμα απομόνωσης του Έλληνα υπουργού Οικονομικών. Το μήνυμα των εταίρων στην Αθήνα δεν ήταν άλλο από το να επιταχύνει μέσα στις επόμενες δύο βδομάδες γιατί ο χρόνος μετράει αντίστροφα έως την 12η Μαΐου, ημερομηνία αποπληρωμής στο ΔΝΤ δόσης ύψους 767 εκατ. ευρώ.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ζήτημα της μη αποτελεσματικότητας της διαδικασίας που έχει ακολουθηθεί μέχρι τώρα με τις παράλληλες διαπραγματεύσεις σε Αθήνα και Βρυξέλλες τέθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, με τους πιστωτές να επιμένουν στην επιστροφή των εκπροσώπων των τριών θεσμών (ΔΝΤ, ΕΚΤ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή) στην Αθήνα για να επισπευθεί η ολοκλήρωση της τεχνικής εργασίας.
Από την πλευρά του ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης ξεκαθάρισε μετά το πέρας της συνεδρίασης πως η ελληνική πλευρά είναι διατεθειμένη να κάνει συμβιβασμούς για μια συμφωνία που θα μπορεί να υπερασπιστεί ενώπιον της Βουλής ως «το νέο αναπτυξιακό μοντέλο της Ελλάδας». Όπως είπε χαρακτηριστικά, σε αυτά που δεν μπορεί να υποκύψει είναι στην απαίτηση των θεσμών για μείωση επικουρικών συντάξεων, στην εμμονή για την απελευθέρωση των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και τέλος στα εξωπραγματικά πρωτογενή πλεονάσματα που δεν δικαιολογούνται από τους τρέχοντες ρυθμούς ανάπτυξης. Επιπλέον, υποστήριξε πως η ιδέα εξαρχής ήταν να οριστούν 4-5 μεγάλες μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν την καταβολή τμήματος της δόσης, έτσι ώστε να αποφευχθεί μια κρίση ρευστότητας, μέχρι να συμφωνηθεί ένα συνολικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Ωστόσο, όπως ξεκαθάρισε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, η συμφωνία επί της αρχής μεταξύ θεσμών και ελληνικών αρχών για την ολοκληρωμένη λίστα μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διεξοδική συζήτηση του ελληνικού ζητήματος σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών, έτσι ώστε να δοθεί το πράσινο φως για την όποια εκταμίευση. Αυτό που προβάλλουν οι πιστωτές ως επιχείρημα είναι ότι πρώτα πρέπει να επιτευχθεί συνολική συμφωνία για το ελληνικό πρόγραμμα και μετά να οριστούν οι συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις των οποίων η εφαρμογή θα ξεκλειδώσει τη χρηματοδότηση.
Μικρή πρόοδος, μεγάλες αποκλίσεις
Όπως είχε διαφανεί πριν από τη συνεδρίαση, οι θεσμικοί εκπρόσωποι των δανειστών έκαναν λόγο για εντατικοποίηση και πρόοδο των διαπραγματεύσεων κατά τις τελευταίες μέρες, μια εικόνα που όμως ανατράπηκε από τις ευθύνες που επέρριψαν οι περισσότεροι υπουργοί απέναντι στον Έλληνα ομόλογό τους για τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση και υποβολή της λίστας με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. To κοινό μήνυμα ήταν ότι ο χρόνος που χάθηκε ήδη είναι πολύς και ότι πλέον τα περιθώρια λιγοστεύουν ταχύτατα.
Σύμφωνα με πηγές της Ευρωζώνης που βρίσκονται κοντά στη διαπραγμάτευση, η επίτευξη συμφωνίας εντός δύο εβδομάδων είναι εφικτή εάν η Αθήνα υπερεντατικοποιήσει τις προσπάθειές της και εγκαταλείψει κάποιες από τις «κόκκινες γραμμές» της, που αφορούν κυρίως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, το ασφαλιστικό και τα εργασιακά. Ειδικά για το τελευταίο, φαίνεται πως η ανησυχία των δανειστών αφορά κυρίως το νομοσχέδιο που έχει τεθεί σε διαβούλευση και προβλέπει το «ξήλωμα» μνημονιακών νόμων. Επιπλέον, οι εκπρόσωποι των θεσμών που βρίσκονται σε επαφή με τα τεχνικά κλιμάκια του Ελληνικού υπουργείου Οικονομικών θεωρούν εξαιρετικά αισιόδοξες τις προβλέψεις της ελληνικής πλευράς για την ανάπτυξη και το πρωτογενές πλεόνασμα κάτι που επίσης δυσκολεύει την επίτευξη συμφωνίας για τα μέτρα που είναι αναγκαίο να ληφθούν.
Κρίση εμπιστοσύνης αλλά συντονισμένο «όχι» σε ένα Plan B
«Μια συνολική συμφωνία θα βοηθήσει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και θα διασφαλίσει ότι μπορούμε να συνεργαστούμε και στο μέλλον», είπε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ όταν ρωτήθηκε κατά τη συνέντευξη τύπου για το αν έχει ξεκινήσει ήδη η συζήτηση για το τί θα ακολουθήσει μετά τη λήξη της παράτασης στο τέλος Ιουνίου. Ο επικεφαλής του Eurogroup τόνισε ότι «είναι πολύ δύσκολο να μιλήσεις για το μέλλον όταν δεν μπορείς να συμφωνήσεις σ’ ένα πρόγραμμα τεσσάρων μηνών» ενώ σε μετέπειτα συνέντευξή του σε ολλανδική εφημερίδα μετέφερε πως υπάρχει απαισιοδοξία στο Eurogroup για τη διάσωση της Ελλάδας. «Η αμφιβολία για το εάν η Ελλάδα μπορεί, και θέλει, να σωθεί εντείνεται μέρα με τη μέρα» ανέφερε χαρακτηριστικά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι και πάλι είναι στο χέρι της Αθήνας να συνεργαστεί. «Αν οι Έλληνες διατηρήσουν κάπως τον προϋπολογισμό τους σε τάξη και δώσουν στην οικονομική ανάκαμψη μια ευκαιρία, θα είναι σε θέση τα επόμενα τριάντα χρόνια να αποπληρώσουν τα δάνεια έκτακτης ανάγκης» κατέληξε, διαψεύδοντας ότι έχει ήδη αποφασιστεί ποσό μεταξύ 30 και 50 δισ. για ενδεχόμενο τρίτο πρόγραμμα βοήθειας.
Παράλληλα, πολλοί ήταν οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης που προέβησαν σ’ ένα συντονισμένο μπαράζ δηλώσεων ότι δεν τίθεται θέμα Grexit μετά το Eurogroup της Ρίγας. Παρά τα περί καθυστερήσεων και έλλειψης επαρκούς συνεργασίας από την ελληνική πλευρά, το «Plan B» αποκλείστηκε για ακόμη μία φορά. «Δεν υπάρχει σχέδιο Β, ούτε Γ, ούτε Δ, ούτε Ε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας, Μισέλ Σαπέν, ερωτηθείς μία μέρα μετά τη συνεδρίαση αν υπάρχουν ευρωπαϊκά σχέδια για την περίπτωση αποχώρησης της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ, ενώ σε ανάλογο τόνο ήταν και οι δηλώσεις όλων σχεδόν των υπουργών της Ευρωζώνης. Μάλιστα, ακόμη και ο Σλοβένος υπουργός Οικονομικών, Ντούσαν Μράμορ, που εξέφρασε σαφώς την υποστήριξή του σ’ ένα Σχέδιο Β, θέλησε να διευκρινίσει ότι δεν αναφερόταν στην περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, αλλά στις δυσκολίες που υπάρχουν στις διαβουλεύσεις και την ανάγκη εξεύρεσης άλλης διαδικασίας.
Στην ολοκλήρωση λοιπόν των τεχνικών διαπραγματεύσεων μέσα στις επόμενες μέρες και στην άμεση βελτίωση της διαδικασίας προσβλέπουν τώρα οι δύο πλευρές με το Brussels Group να παίρνει τα ηνία της διαπραγμάτευσης, ήδη από τη Δευτέρα μέσω τηλεδιάσκεψης.