Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις ζητά το Eurogroup
Επιφυλακτικότητα και δυσπιστία ήταν οι Ευρωπαϊκές αντιδράσεις απέναντι στο ενδεχόμενο πρόωρης αποδέσμευσης της Ελλάδας από τα προγράμματα βοήθειας. Η «επόμενη μέρα» τέθηκε στη συνεδρίαση των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο, τη Δευτέρα 13 Οκτωβρίου, με αμφίβολα αποτελέσματα. Οι Ευρωπαίοι εταίροι άσκησαν και πάλι πιέσεις προς την ελληνική πλευρά να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν μείνει πίσω.
Ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, χαρακτήρισε «πρόωρη τη συζήτηση για το τι μέλλει γενέσθαι μετά το Δεκέμβρη». Όπως είπε, «προτεραιότητα είναι η ολοκλήρωση της πέμπτης αξιολόγησης και η υλοποίηση των προαπαιτούμενων δράσεων». Ενημέρωσε ότι στη μέχρι στιγμής αξιολόγησή της, η Τρόικα εντόπισε διάφορους τομείς στους οποίους χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά για να «επανέλθει το πρόγραμμα στη σωστή τροχιά», αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι σημειώθηκε σημαντική πρόοδος μέσα στο καλοκαίρι. «Μόνο όταν αποσαφηνιστούν τα συμπεράσματα της αξιολόγησης, από το Νοέμβρη και μετά, θα ξεκινήσει η όποια κουβέντα για το τι θα γίνει μετά τη λήξη του προγράμματος» συνέχισε ο Ντάισελμπλουμ, επισημαίνοντας ότι υπάρχει συναίνεση σχετικά με το ότι η ενδεχόμενη έξοδος πρέπει να είναι «βιώσιμη και αξιόπιστη προς όλες τις πλευρές».
Οι δηλώσεις του Αυστριακού υπουργού οικονομικών Χανς Γιορκ Σέλινγκ είναι ενδεικτικές: «Είμαστε αρκετά σκεπτικοί με όλο αυτό. Αντιμετωπίζουμε τις ειδήσεις γύρω από την Ελλάδα με δυσπιστία και ανησυχία». Αντίστοιχα, και ο Μαλτέζος ομόλογος του, Εντουαεντ Σικλούνα σχολίασε: «Το θέμα έχει διχάσει τους υπουργούς Οικονομικών όχι μόνο σε αυτή τη συνεδρίαση, αλλά και στη σύνοδο του ΔΝΤ».
Είναι σαφές ότι αυτό που απασχολεί τους υπουργούς αλλά και τους αξιωματούχους της Ευρωζώνης είναι ο φόβος ότι η χώρα δε θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις χωρίς την στενή κηδεμονία της Τρόικας.
Σε ερώτηση, λοιπόν σχετικά με το ποια μορφή θα έχει η όποια επιτήρηση από 1η Ιανουαρίου 2015, αν δηλαδή η χώρα θα περνάει από διαδικασία τακτικής αξιολόγησης, ο Γερούν Νταισεμπλουμ ξεκαθάρισε ότι σε περίπτωση που θα υπάρξει γραμμή πρόσθετων πιστώσεων, «αυτή θα συνοδεύεται υποχρεωτικά από όρους και προϋποθέσεις».
Από την πλευρά της Ελλάδας, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν μετά το τέλος της συνεδρίασης ότι η υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι επίσης προτεραιότητα της ελληνικής κυβέρνησης, με τη λογική ότι πλέον «οι Έλληνες πολίτες έχουν και αυτοί αντιληφθεί την αξία των μεταρρυθμίσεων αυτών». Στόχος της κυβέρνησης είναι μια «συνετή έξοδος», μετά την οποία οι όροι των συμφωνιών θα καθορίζονται από την ίδια και όχι από τους δανειστές της. «Η Ελλάδα επιθυμεί να βγει ομαλά και σταδιακά στις αγορές, με τα εύσημα των δανειστών και των οίκων αξιολόγησης», σημείωσαν οι ίδιες πηγές, προσθέτοντας ότι το κλίμα αβεβαιότητας θα αλλάξει, αν ληφθούν καθοριστικής σημασίας αποφάσεις.
Ερωτηθείς αν η Τρόικα είναι ικανοποιημένη από το σχέδιο του προϋπολογισμού της Ελλάδας για το 2015, ο επίτροπος οικονομίας, Γιούρκι Κατάινεν φάνηκε επιφυλακτικός, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι βρίσκεται ακόμα υπό εξέταση. «Η κατάσταση στην αγορά ομολόγων παραμένει εύθραυστη», είπε ο Γ. Κατάινεν επαναλαμβάνοντας ότι στη χώρα πρέπει να προχωρήσουν πολλές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να αναζωογονηθεί η οικονομία και να βελτιωθεί το επενδυτικό κλίμα.
Σχετικά με τα 11 δις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (EFSF) που προορίζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, ο Διευθυντής του Ταμείου Κλάους Ρένγκλινγκ ανέφερε ότι υπάρχουν δύο επιλογές. Η μία είναι να επιστραφούν τα χρήματα και να μειωθεί το ελληνικό χρέος και η άλλη είναι να χρησιμοποιηθεί το ποσό αυτό τον επόμενο χρόνο. Διευκρίνισε, πάντως, ότι σε περίπτωση που η Ελλάδα θέλει να χρησιμοποιήσει τα χρήματα αυτά για λόγους άλλους από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, χρειάζεται πολιτική απόφαση (π.χ. από το διοικητικό συμβούλιο του EFSF ενδεχομένως και από κάποια εθνικά κοινοβούλια). Σημείωσε, τέλος, ότι το αν οι ελληνικές τράπεζες χρειαστούν μέρος αυτών των 11 δις, θα γίνει γνωστό έξι μήνες μετά τα αποτελέσματα των στρες τεστ που θα διεξαχθούν στο τέλος του Οκτωβρίου. Και αυτό γιατί θα πρέπει να υπολογιστεί το ύψος της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη ενός ενδεχόμενου κενού.
Στο ίδιο θέμα, πάντως, η ελληνική πλευρά δηλώνει ότι θα προτιμούσε το ποσό αυτό να χρησιμοποιηθεί ως ένα “μαξιλάρι ασφαλείας” αντί να επιστραφεί πίσω στο μηχανισμό.
Αντίρροπες πιέσεις σε Γαλλία και Γερμανία
Η Γαλλία μπήκε και αυτή στο στόχαστρο του Eurogroup της Δευτέρας λόγω του εκτροχιασμένου προσχέδιου προϋπολογισμού για το 2015 που κατέθεσε την Τετάρτη στην Κομισιόν. Η κυβέρνηση Ολάντ αρνήθηκε να μειώσει τις δαπάνες, όπως υποχρεώνεται από το Συμφωνο Ανάπτυξης και Σταθερότητας και τους κανόνες της Ευρωζώνης για τον εξορθολογισμό των ελλειμμάτων. Βάσει του σχεδίου του γαλλικού προϋπολογισμού, το δημόσιο έλλειμμα πρόκειται να μειωθεί από 4,4% φέτος σε μόλις 4,3% την ερχόμενη χρονιά, ενώ ο αρχικός στόχος για το 2015 του 3,8% μετατίθεται στο 2016 και το προσδωκόμενο 2,8% -δηλαδή κάτω από το καθορισμένο από την ΕΕ όριο του 3%- στο 2017.
«Τα νούμερα που ακούμε από το Παρίσι δεν είναι ελπιδοφόρα. Υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες», είπε χαρακτηριστικά ο Γερούν Ντάισελμπλουμ από το Λουξεμβούργο ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει λύση εκτός Συμφώνου».
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν εισηγήθηκε το Παρίσι τελικά να κάνει κάποιες παραχωρήσεις, αλλά τόνισε ότι οι μεγάλες αλλαγές στον προϋπολογισμό του 2015 θα ήταν τόσο πολιτικά όσο και τεχνικά δύσκολες.
Όσον αφορά τώρα τη Γερμανία, η πλέον ισχυρή οικονομία της Ευρωζώνης βρίσκεται επίσης υπό ασφυκτική πίεση, αλλά προς διαφορετική κατεύθυνση. Οι εταίροι της, της ζητούν να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες και να προχωρήσει σε επενδύσεις που θα βγάλουν την Ευρωζώνη από το αδιέξοδο. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ωστόσο, ψαλίδισε τις ελπίδες τους για σημαντική αύξηση των δημοσίων δαπανών: «Δεν έχουμε κανένα λόγο να το παρακάνουμε με υστερικό τρόπο», είπε χαρακτηριστικά.
Με φόντο τις παραπάνω πιέσεις, η Γερμανία «προσγείωσε» τις προσδοκίες της για ανάπτυξη: το ΑΕΠ της χώρας για το 2014 αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,2% αντί για 1,8% που προβλεπόταν αρχικά, ενώ για το 2015 η προβλεπόμενη ανάπτυξη μειώνεται από 2% σε 1,3%.