Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το 2ο Ετήσιο Συνέδριο του Παρατηρητηρίου για την Κρίση (Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου 2014, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθήνας), τις εργασίες του οποίου παρακολούθησαν περισσότερα από 400 άτομα και το οποίο διοργάνωσαν από κοινού το Παρατηρητήριο για την Κρίση και το κέντρο πληροφόρησης του δικτύου EuropeDirect του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα του συνεδρίου (Οι Κοινωνικές Επιπτώσεις της Κρίσης στην Ευρώπη: Μια Επισκόπηση), την οποία συντόνισε ο Υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου, Δημήτρης Κατσίκας, έγινε μια επισκόπηση των κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Μετά από μια σύντομη παρουσίαση, από τον Υπεύθυνο του Παρατηρητηρίου για την Κρίση, πρόσφατης έρευνας του Παρατηρητηρίου σχετικά με το κοινωνικό προφίλ της Ελλάδας, η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Έσσεξ, Χρύσα Λεβέντη, παρουσίασε τα δεδομένα για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στην ΕΕ. Τον λόγο πήρε στη συνέχεια η ερευνήτρια του London School of Economics, Abigail McKnight, η οποία ανέλυσε τις οικονομικό-κοινωνικές ανισότητες που διαμορφώνονται στο επίπεδο της ΕΕ, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις ανισότητες που παρατηρούνται μεταξύ των γενεών. Η ενότητα έκλεισε με παρουσίαση του Αναπλ. Καθηγητή στο ΕΚΠΑ, Δημήτρη Α. Σωτηρόπουλου, ο οποίος παρουσίασε την κατάσταση του κράτους πρόνοιας στη Νότια Ευρώπη και συμπέρανε ότι η κρίση επηρέασε περισσότερο τους ήδη αδύναμους και απροστάτευτους πολίτες.
Η συζήτηση συνεχίστηκε στη βάση του ερωτήματος κατά πόσον η κρίση σχετίζεται με τις αδυναμίες της ΕΕ ή με τον καπιταλισμό καθ’ εαυτόν (Κρίση του Ευρωπαϊκού Εγχειρήματος ή Κρίση του Καπιταλισμού;), υπό τον συντονισμό του Επικ. Καθηγητή στο ΕΚΠΑ, Νίκου Κουτσιαρά. Αρχικά, τον λόγο πήρε ο David Rueda από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος μίλησε για την τάση μείωσης των παροχών του κράτους πρόνοιας τις τελευταίες δεκαετίες, σε σχέση με την αγορά εργασίας (ενεργητικές και παθητικές πολιτικές απασχόλησης), δίνοντας έμφαση στην αύξηση των ανισοτήτων που αυτή δημιουργεί. Από την πλευρά του, ο Wiemer Salverda από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τον σύγχρονο καπιταλισμό, όπως η ύπαρξη νοικοκυριών με δύο εργαζόμενους αντί για έναν, και τα προβλήματα που αυτά δημιουργούν σε σχέση με τη μέτρηση και κατανόηση των ανισοτήτων. Έπειτα τοποθετήθηκε ο Βασίλης Μοναστηριώτης, Αναπλ. Καθηγητής στο London School of Economics, σε σχέση με τη νέα κατηγορία των εργαζόμενων φτωχών, ο οποίος αμφισβήτησε την ύπαρξη μιας γενικευμένης τάσης δημιουργίας εργαζόμενων φτωχών και στάθηκε περισσότερο στον ρόλο των εθνικών πολιτικών και λιγότερο στην επίδραση του σύγχρονου καπιταλισμού. Τέλος, ο Ομότιμος Καθηγητής του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου Günther Schmid, περιέγραψε συγκεκριμένες πολιτικές και θεσμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίτευξη μιας βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη.
Στην επόμενη ενότητα (Επιλογές για την Αλληλεγγύη και την Ανάπτυξη στην Ελλάδα) συντονιστής ήταν ο δημοσιογράφος της Καθημερινής Γιάννης Παλαιολόγος, και η συζήτηση εστιάστηκε στις επιλογές για την αλληλεγγύη και την ανάπτυξη στην Ελλάδα. Αρχικά, ο Καθηγητής Πάνος Τσακλόγλου, από το Οικονομικό Παν/μιο Αθηνών, μίλησε για την κοινωνική πολιτική σε περιόδους δημοσιονομικής προσαρμογής, δίνοντας έμφαση σε στοχευμένες προνοιακές πολιτικές που υιοθετήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Στην συνέχεια, η Επικ. Καθηγήτρια Μαριλένα Σημίτη (Πανεπιστήμιο Πειραιώς) ασχολήθηκε με την κοινωνική αλληλεγγύη και τον αναβαθμισμένο ρόλο της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διάρκεια της κρίσης, αναφερόμενη στις ελληνικές ΜΚΟ αλλά και τα άτυπα δίκτυα αλληλεγγύης που έχουν αναδυθεί, τα οποία όπως ανέλυσε είναι δυστυχώς ιδιαίτερα ετερογενή και χωρίς συντονισμό στις δράσεις τους. Συνεχίζοντας, ο Ιωάννης Νασιούλας, Διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικονομίας, μίλησε για την κοινωνική οικονομία και για τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει τόσο στην απασχόληση, όσο και στη συνοχή και τις επενδύσεις. Κλείνοντας, ο Άγγελος Τσακανίκας, Επίκουρος Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, μίλησε για την επιχειρηματικότητα και επικεντρώθηκε στην αυξημένη βαρύτητα των στοχευμένων και ποιοτικών επενδύσεων, της καινοτομίας και εν γένει της επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης.
Στην τελευταία ενότητα του συνεδρίου (Οδεύοντας προς μία Χαμένη Δεκαετία; Η Πρόκληση της Αλληλεγγύης και της Ανάπτυξης Χωρίς Αποκλεισμούς στην Ευρώπη) συντονιστής ήταν ο Πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Λουκάς Τσούκαλης, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση ανάμεσα στο κοινό και τους David Rueda, Wiemer Salverda, Günther Schmid και Πάνο Τσακλόγλου. Η συζήτηση ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, ενώ όπως φάνηκε οι ομιλητές μοιράστηκαν ανάμεσα σε περισσότερο και λιγότερο αισιόδοξους όσον αφορά το μέλλον της ΕΕ. Ένα κεντρικό θέμα της συζήτησης υπήρξε η γενικότερη έλλειψη εμπιστοσύνης, τόσο μεταξύ του εθνικού και υπερεθνικού επιπέδου, όσο και εντός των ίδιων των κρατών-μελών, ανάμεσα στους πολίτες και τους πολιτικούς τους θεσμούς. Τέλος, η ανάγκη δημιουργίας υπερεθνικών ευρωπαϊκών θεσμών με αυξημένη δυνατότητα χρηματοδότησης δράσεων και πολιτικών, μέσω κάποιου είδους δημοσιονομικής ένωσης (fiscal union), κρίθηκε από όλους τους ομιλητές αναγκαία για τη επίλυση της κρίσης, αν και οι προοπτικές για τον πολιτικό συμβιβασμό που μια τέτοια ένωση προϋποθέτει κρίθηκαν από όλους ως μάλλον ισχνές.
Πατήστε εδώ για να δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα του συνεδρίου.
* Πατώντας στο όνομα του εκάστοτε ομιλητή μπορείτε να κατεβάσετε και να διαβάσετε τις παρουσιάσεις τους.
** Πατώντας στον τίτλο της κάθε ενότητας, μπορείτε να δείτε το αντίστοιχο βίντεο της εκδήλωσης.