Μετά τις εκλογές, πυρετός διαπραγματεύσεων για τον επόμενο πρόεδρο της Κομισιόν
Την αποτίμηση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών κλήθηκαν να συζητήσουν οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων της ΕΕ κατά τη διάρκεια άτυπου δείπνου στις Βρυξέλλες την Τρίτη 27 Μαΐου. Υπό την πίεση της καλπάζουσας εισόδου των ευρωσκεπτικιστών στη νέα Ευρωβουλή, στο κέντρο των συζητήσεων βρέθηκε και η αναζήτηση του επόμενου προέδρου για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαδικασία που όπως διαφαίνεται, δεν θα είναι εύκολη.
Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) κέρδισε τις περισσότερες έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (213 από τις 751), ωστόσο σε πολλά κράτη-μέλη τα κόμματα που το αποτελούν υπέστησαν σοβαρές απώλειες κυρίως σε όφελος αντισυστημικών, αντιευρωπαϊκών κομμάτων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη δεύτερη θέση ήρθαν οι Σοσιαλδημοκράτες με 190 έδρες και τρίτοι οι Φιλελεύθεροι με 64.
Οι Πράσινοι εξέλεξαν 52 ευρωβουλευτές, η Αριστερά 42, οι Συντηρητικοί (ECR) 46 και το ευρωσκεπτικιστικό EFD 38. Οι μη εγγεγραμμένοι ανήλθαν στους 41 ενώ 65 από τους νέους ευρωβουλευτές δεν ανήκουν -και ενδεχομένως δεν θα ενταχθούν- σε κάποια από τις υπάρχουσες πολιτικές ομάδες.
Ο διορισμός του νέου προέδρου της Κομισιόν
Με τη συνθήκη της Λισαβόνας ο πρόεδρος της Κομισιόν δεν διορίζεται πια απευθείας από το Συμβούλιο των ηγετών της ΕΕ, αλλά πρέπει να λάβει την εμπιστοσύνη της απόλυτης πλειοψηφίας της Ευρωβουλής (δηλαδή θετική ψήφο από τουλάχιστον 376 ευρωβουλευτές). Με κανένα κόμμα να μην έχει αυτή τη δύναμη, η συναίνεση των δύο -τουλάχιστον- μεγάλων κομμάτων είναι απαραίτητη.
Κατά τη διάρκεια του δείπνου, οι ηγέτες της ΕΕ αγνόησαν το αίτημα που υπέβαλαν νωρίτερα την ίδια ημέρα οι ηγέτες των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αναθέσουν στο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ την πρώτη απόπειρα διαπραγμάτευσης για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αντίθετα, έδωσαν εντολή στον επικεφαλής του συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπέι να εξερευνήσει εκείνος ποιος θα μπορούσε να καλύψει την κορυφαία θέση της ΕΕ συγκεντρώνοντας την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι διαβουλεύσεις θα διαρκέσουν τουλάχιστον μέχρι το τέλος του Ιουνίου.
Ο κ. Γιούνκερ είναι ο υποψήφιος του ΕΛΚ, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχει τη στήριξη πολλών από τους αρχηγούς των κρατών μελών, όχι μόνο των δεξιών κυβερνήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ είπε μετά το τέλος της συνάντησης ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η ψήφος των Ευρωπαίων πολιτών και εφόσον πρώτο κόμμα είναι το ΕΛΚ από εκείνο να προέρχεται ο επικεφαλής της Επιτροπής. Ωστόσο, η Καγκελαρίος Μέρκελ παρά την αρχική της δήλωση ότι ο Ζ.Κ. Γιούνκερ είναι ο εκλεκτός του ΕΛΚ έκανε ελαφρώς πίσω και είπε ότι η κορυφαία θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μέρος ενός «πίνακα» με άλλες κορυφαίες θέσεις που πρέπει να καλυφθούν. Η ίδια σημείωσε ότι η κεντροδεξιά χρειάζεται τους Σοσιαλιστές για να έχει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, υπονοώντας ότι τουλάχιστον μία από τις θέσεις θα πρέπει να τους προσφερθεί.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, είναι ο μόνος που μέχρι στιγμής έχει εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή του ως προς την υποψηφιότητα του Ζ. Κ. Γιούνκερ, ενώ μάλιστα έχει προσπαθήσει να αποσπάσει και άλλους υποστηρικτές όπως είναι ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βικτόρ Ορμπάν. «Δεν θα πέσω στα γόνατα σε κανέναν ηγέτη», απάντησε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ερωτηθείς σχετικά από τους δημοσιογράφους, «το ΕΛΚ είναι το πρώτο κόμμα».
Σε περίπτωση που η υποψηφιότητα Γιούνκερ δεν αποδώσει τα αναμενόμενα, ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών και νυν πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Μαρτιν Σούλτς, θα πρέπει να είναι το επόμενο όνομα που θα πέσει στο τραπέζι. Ωστόσο, δεν αποκλείονται από τη διαδικασία και οι προτάσεις για «εξωτερικούς» υποψηφίους, αφού το μόνο που ορίζει η Συνθήκη της Λισαβόνας είναι «το Συμβούλιο να λάβει υπόψη το αποτέλεσμα των εκλογών». Ερωτηθείσα σχετικά η Καγκελάριος, το βράδυ του δείπνου απέφυγε να δώσει ξεκάθαρη απάντηση, λέγοντας όμως ότι «θα πρέπει να αποφευχθεί κάθε αυτοματισμός». Τα ονόματα των «τρίτων» υποψηφίων που κυκλοφορούν στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι αυτό της επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, του πρώην προέδρου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), Πασκάλ Λαμί, και της πρωθυπουργού της Δανίας Χέλε Θόρνινγ Σμιντ.
Αλλαγή κατεύθυνσης, το μήνυμα των ευρωεκλογών
«Η επικράτηση της ακροδεξιάς στη Γαλλία δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τη Γαλλία αλλά για την Ευρώπη συνολικά» δήλωσε προσερχόμενος στο άτυπο δείπνο ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος μετέφερε στους ομολόγους του την ανάγκη να υπάρξει στροφή προς την ανάπτυξη και την απασχόληση. Λαμβάνοντας παρόμοιο μήνυμα από τους Βρετανούς ψηφοφόρους, ο πρωθυπουργός του ΗΒ, Ντέιβιντ Κάμερον, ζήτησε συρρίκνωση των αρμοδιοτήτων της ΕΕ δηλώνοντας πως «οι Βρυξέλλες δεν θα πρέπει να είναι υπέρμετρα μεγάλες και να παρεμβαίνουν υπερβολικά. Η σκυτάλη θα πρέπει να περάσει στα κυρίαρχα κράτη-μέλη με περιορισμένο τον ρόλο της Ευρώπης στα απολύτως απαραίτητα». Σύμφωνα με τον Βρετανό πρωθυπουργό θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανταγωνιστικότητα και την ευελιξία.
Η Ακροδεξιά και ο ευρωσκεπτικισμός στο Ευρωκοινοβούλιο
Σε τρεις χώρες της ΕΕ αναδείχτηκαν νικητές των Ευρωεκλογών ρατσιστικά, ακροδεξιά ή ευρωσκεπτιστικά κόμματα, ενώ τις δυνάμεις τους αύξησαν σημαντικά τα νεοναζιστικά, αντισημιτικά μορφώματα.
Συγκεκριμένα στη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία, ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους είπε ένα βρoντερό όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έδωσε την ψήφο του σε κόμματα που επιθυμούν τη διάλυσή της. Το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν αναδείχτηκε πρώτο με 26%, το Κόμμα Ανεξαρτησίας του ΗΒ με 27,5% και το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας με 27%.
Εκτός όμως από την εκλογή τριών ευρωβουλευτών από την Χρυσή Αυγή, άσχημες μνήμες για την Ευρώπη ξυπνάει και η είσοδος στο Ευρωκοινοβούλιο του νεοναζιστικού γερμανικού κόμματος NPD, το οποίο μετά την κατάργηση στη Γερμανία του ορίου του 3%, εξέλεξε έναν ευρωβουλευτή.
Το νεοναζιστικό NPD έχει ξεκινήσει εκστρατεία για την πλήρη διακοπή της εισόδου μεταναστών στη Γερμανία και σημαία τους αποτελούν συνθήματα όπως το «Λεφτά για τη γιαγιά αντί για Σίντι και Ρομά» και «η βάρκα είναι γεμάτη». Δε διστάζουν να δηλώσουν σε συνεντεύξεις τους ότι η Ευρώπη είναι «μια ήπειρος των λευκών ανθρώπων» διακηρύσσοντας τη ναζιστική ιδεολογία του «εθνικοσοσιαλισμού».
To ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα της Ουγγαρίας, Jobbik, κατάφερε να προσελκύσει το 14,7% των ψήφων εκλέγοντας τρεις ευρωβουλευτές, όπως ακριβώς είχε κάνει και το 2009. Το απροκάλυπτα αντισημιτικό κόμμα είχε ζητήσει από τους Εβραίους κατοίκους της χώρας να υπογράψουν ένα ειδικό μητρώο καθώς «αποτελούν κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της Ουγγαρίας», όπως είχε δηλώσει ο αναπληρωτής επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, Márton Gyöngyösi.
Σημαντικά ποσοστά εισέπραξαν και άλλες ευρωσκεπτιστικές δυνάμεις σε χώρες όπως η Αυστρία, η Φινλανδία και η Ολλανδία, ωστόσο η συνεργασία μεταξύ τους δεν θα είναι εύκολη. Πέρα από την απόσταση που έσπευσε να πάρει η Μαρίν Λεπέν από τη Χρυσή Αυγή, ακόμα και τα πιο μετριοπαθή ακροδεξιά κόμματα που εξελέγησαν δεν φαίνεται να μπορούν να συμπληρώσουν το αναγκαίο σώμα 25 ευρωβουλευτών από εφτά κράτη-μέλη για να δημιουργήσουν τη δική τους πολιτική ομάδα. Ο Νάιτζελ Φάρατζ του Bρετανικού Κόμματος Ανεξαρτησίας δήλωσε ότι δεν συνεργάζεται με τη Μαρίν Λεπέν, ενώ και το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας αποστασιοποιήθηκε από την κ. Λεπέν και υπαινίχθηκε ότι προτιμά μια συμμαχία με τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς Μεταρρυθμιστές (ECR) που έχουν ήδη τη δική τους ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο.